Seksuell dysfunksjon i menopausen
Sist revidert:
Sist revidert av:Terje Johannessen
Definisjon:
Seksuell dysfunksjon hos eldre kvinner er et multifaktorielt problem som påvirkes av fysiologiske, psykologiske, sosiale og emosjonelle faktorer
Forekomst:
Seksuelle problemer forekommer hyppig hos kvinner, hyppigheten stiger med alderen, og menopausen har en negativ innflytelse på seksuallivet
Symptomer:
Kan være problem med lyst, opphisselse, orgasme, dyspareuni
Funn:
Kan være vaginal atrofi
Diagnostikk:
Andre tilleggsundersøkelser er vanligvis ikke påkrevd
Behandling:
Ev. sexologisk rådgivning og/eller hormonell behandling
- Gregersen N, Hilmand CB, Jensen PT, Giraldi AGE. Seksuel dysfunktion i menopausen. Ugeskr Læger 2006; 168: 559-63. PubMed
- Basson R, Berman J, Burnett A et al. Report of the international consensus development conference on female sexual dysfunction: definitions and classifications. J Urol 2000; 163: 888-93. PubMed
- Dennerstein L, Dudley E, Burger H. Are changes in sexual functioning during midlife due to aging or menopause? Fertil Steril 2001; 76: 456-60. PubMed
- Fugl-Meyer A, Fugl-Meyer KS. Sexual disabilities, problems and satisfaction in 18-74 year old swedes. Scand J Sexology 1999; 2: 79-106. PubMed
- Castelo-Branco C, Blumel JE, Araya H et al. Prevalence of sexual dysfunction in a cohort of middle-aged women: influences of menopause and hormone replacement therapy. J Obstet Gynaecol 2003; 23: 426-30. PubMed
- Köster A, Eplov LF, Garde K. Anticipations and experiences of menopause in a Danish female general population cohorte born in 1936. Arch Womens Ment Health 2002; 5: 9-13. PubMed
- Bachmann GA, Leiblum SR. The impact of hormones on menopausal sexuality: a literature review. Menopause 2004; 11: 120-30. PubMed
- Avis NE, Stellato R, Crawford S et al. Is there an association between menopause status and sexual functioning? Menopause 2000; 7: 297-309. PubMed
- Shufelt CL, Johnson BD, Berga SL, et al. Timing of hormone therapy, type of menopause, and coronary disease in women: data from the National Heart, Lung, and Blood Institute-sponsored Women's Ischemia Syndrome Evaluation. Menopause 2011; 18:943. PubMed
- Martin KA, Rosenson RS. Menopausal hormone therapy and cardiovascular risk. UpToDate, last updated Apr 18, 2019. UpToDate
- Bachmann G, Bancroft J, Braunstein G et al. Female androgen insufficiency: the Princeton consensus statement on definition, classification, and assessment. Fertil Steril 2002; 77: 660-5. PubMed
- Huang G, Basaria S, Travison TG, et al. Testosterone dose-response relationships in hysterectomized women with or without oophorectomy: effects on sexual function, body composition, muscle performance and physical function in a randomized trial. Menopause 2014; 21:612. PubMed
- Hays J, Ockene JK, Brunner RL, et al. Effects of estrogen plus progestin on health-related quality of life. N Engl J Med 2003; 348:1839. New England Journal of Medicine
- Lethaby A, Ayeleke RO, Roberts H. Local oestrogen for vaginal atrophy in postmenopausal women. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 8. Art. No.: CD001500. Cochrane (DOI)
- Bachmann G, Bouchard C, Hoppe D, et al. Efficacy and safety of low-dose regimens of conjugated estrogens cream administered vaginally. Menopause 2009; 16: 719-27. PubMed
- Shifren JL, Davis SR. Androgens in postmenopausal women: a review. Menopause 2017; 24:970. PubMed
- Shifren JL, Braunstein GD, Simon JA et al. Transdermal testosterone treatment in women with impaired sexual function after oophorectomy. N Engl J Med 2000; 343: 682-8. New England Journal of Medicine
- Nijland EA, Weijmar Schultz WC, Nathorst-Boös J, et al. Tibolone and transdermal E2/NETA for the treatment of female sexual dysfunction in naturally menopausal women: results of a randomized active-controlled trial. J Sex Med 2008; 5:646. PubMed
- Dennerstein L, Lehert P. Modeling mid-aged women's sexual functioning: a prospective, population-based study. J Sex Marital Ther 2004; 30: 173-83. PubMed
- Terje Johannessen, professor i allmennmedisin, Trondheim
Tidligere fagmedarbeidere
- Per Bergsjø, professor emeritus, dr. med., Universitetet i Bergen. Spesialist i kvinnesykdommer og fødselshjelp, forsker ved Nasjonalt folkehelseinstitutt, Oslo